Mykotoksyny (toksyny wytwarzane przez niektóre gatunki grzybów pleśniowych) stanowią poważny problem w obszarze żywienia trzody chlewnej. Dominująca większość mykotoksyn ma działanie bardzo szkodliwe zarówno dla zwierząt, jak również dla ludzi. Jakie warunki sprzyjają rozwijaniu się mykotoksyn i jakie powodują uszczerbki na zdrowiu zwierząt?
Największe zagrożenie stanowią grzyby z rodzaju Fusarium, które infekują zboża drobnoziarniste, ziemniaki, kukurydzę i inne rośliny uprawne. Wytwarzane przez nie mikotoksyny akumulują się w ziarnie przed żniwami, wpływając tym samym na zdrowotność rośliny. Mykotoksyny mogą być również wytwarzane przez grzyby pleśniowe podczas zbioru, jak również w trakcie transportu i przechowywania. Kluczowymi czynnikami, które sprzyjają rozwojowi mykotoksyn jest: dostęp tlenu, temperatura (15-30°C), odczyn środowiska (pH 4,5-6,5) i duża wilgotność powietrza (do 91% s.m) – tak więc narażone na występowanie mikotoksyn są niemal wszystkie rodzaje pasz.
Szczególną uwagę należy zwrócić na ziarno kukurydzy i zbóż – ich niedostateczne wysuszenie prowadzi do zagrzewania, co z kolei sprzyja powstawaniu grzybów pleśniowych wytwarzających mikotoksyny. Do najbardziej niebezpiecznych dla trzody chlewnej należą trichoteceny i zearalenony, które do organizmu świń przedostają się główne przez przewód pokarmowy wraz z zanieczyszczoną mikroflorą pleśni paszą.
Ich spożycie wraz z paszą wywołuje mikotoksykozy. Są to choroby mające specyficzne działanie na zwierzęta gospodarskie. Z reguły uszkadzają narządy wewnętrzne lub tkanki skóry.
Typowymi objawami, którymi charakteryzuje się zatrucie wywołane przez trichoteceny przy stężeniu 8 mg/kg paszy należy:
Przy większej dawce trichotecenów (od 10 do 12 mg/kg paszy) charakterystycznymi objawami wskazującymi na zatrucie są:
Drugi rodzaj, niezwykle niebezpiecznych dla zwierząt mykotoksyn, to zearalenony, które prowadzą do zaburzeń w rozrodzie. Zearalenon powoduje:
Dlatego bardzo ważnym jest, aby walkę z ograniczaniem mykotoksyn rozpocząć jeszcze na etapie uprawy zboża. W celu obniżenia ryzyka występowania grzybów i pleśni stosujemy: